Yangın Sistemleri Yönetmeliğine Göre Zorunlu Ekipmanlar

Yangın, can ve mal güvenliğini tehdit eden en tehlikeli afetlerden biridir. Her yıl binlerce yapı yangın sebebiyle ciddi zarar görmekte, hatta insanlar hayatlarını kaybetmektedir. Bu nedenle binalarda yangına karşı alınacak önlemler, yalnızca tercih değil hukuki bir zorunluluktur. Türkiye'de bu konuda en temel yasal çerçeveyi, Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik (BYKHY) oluşturur.

Bu yazıda, söz konusu yönetmeliğe göre zorunlu yangın ekipmanları nelerdir, nerelerde ve nasıl kullanılmalıdır, detaylarıyla açıklıyoruz. Bu bilgiler, hem yapı sahipleri hem de tesis yöneticileri ve mühendisler için rehber niteliği taşır.

Yangın Güvenliğinin Temel Prensibi

Yönetmelik, yangına karşı alınacak önlemleri dört ana başlık altında toplar:

1. Yangının çıkmasını önlemek

2. Yangın çıkarsa hızlı tespit etmek

3. Yangını söndürmek ve yayılmasını engellemek

4. Tahliyeyi güvenli biçimde sağlamak

Bu kapsamda, binalarda zorunlu hale getirilen ekipmanlar da bu dört temel prensibe hizmet edecek şekilde seçilmiştir.

Yönetmeliğe Göre Zorunlu Yangın Ekipmanları

Aşağıdaki ekipmanlar, bina türüne, yüksekliğine, kullanım amacına ve kişi kapasitesine göre zorunlu olarak tesis edilmelidir:

1. Yangın Algılama ve İhbar Sistemleri

Yangın algılama sistemleri, alev, duman veya sıcaklık artışını algılayarak binada yangın olduğu bilgisini otomatik olarak verir. Yönetmeliğe göre;

• Otel, hastane, alışveriş merkezi gibi yüksek yoğunluklu binalarda otomatik yangın algılama sistemi zorunludur.

• 4 kat ve üzeri konutlarda, ortak alanlarda manuel ihbar butonları yer almalıdır.

• Sistem, itfaiyeye doğrudan bildirim sağlayacak şekilde kurgulanmalıdır.

Alt Ekipmanlar:

• Duman dedektörleri

• Isı dedektörleri

• Alev dedektörleri

• İhbar butonları

• Sesli ve ışıklı uyarı cihazları (sirene bağlı flaşörler)

2. Yangın Dolapları ve Hortum Sistemleri

Yangın dolapları, bina içindeki ilk müdahale ekipmanlarıdır. Genellikle her katta ve yangın çıkış noktalarında bulunur.

• Konut dışı yapılarda 1000 m²'yi aşan alanlarda yangın dolapları zorunludur.

• Konutlarda ise 15 m'den yüksek binalarda yangın dolapları her kat koridorunda yer almalıdır.

• Hortum uzunluğu en fazla 30 metre olmalı, sprey başlıklı ve baskıya dayanıklı hortumlar kullanılmalıdır.

İçeriği:

• Yangın hortumu

• Lans (nozul)

• Vanalı dolap sistemi

• Su bağlantısı (şebeke veya depo)

3. Sprinkler Söndürme Sistemleri

Sprinkler sistemleri, yangını ilk anda otomatik olarak algılayıp su püskürterek müdahale eden sistemlerdir. Yönetmeliğe göre;

• 2000 m²'den büyük kapalı alanlarda,

• Yüksek riskli üretim tesislerinde,

• Alışveriş merkezlerinde ve yüksek otel binalarında sprinkler sistemi zorunludur.

Özellikleri:

• Isıya duyarlı başlıklar (sprinkler heads)

• Basınçlı su hattı

• Otomatik tetikleme

• Yangını bölgesel olarak söndürme

4. Portatif Yangın Söndürücüler

Her binada, yangının başlangıç anında kullanılabilecek taşınabilir yangın söndürücüler (KKT, CO2, Köpük vb.) bulunmalıdır.

• Her 200 m² alan için en az 1 adet 6 kg'lık kuru kimyevi tozlu yangın söndürücü bulundurulmalıdır.

• Elektrik panolarının bulunduğu alanlarda CO2 tipi tercih edilmelidir.

• Eğitimli personel tarafından düzenli kontrol ve dolum yapılmalıdır.

5. Yangın Merdiveni ve Kaçış Yolları

Kaçış yolları ve yangın merdivenleri, insanların güvenli şekilde binadan uzaklaşmasını sağlar. Yönetmelik, bu sistemler için çok net kurallar koymuştur:

• 21.5 m'den yüksek binalarda ikinci kaçış merdiveni zorunludur.

• Kaçış yolları en az 1 metre genişlikte olmalı, acil aydınlatma sistemleri ile desteklenmelidir.

• Yangın merdivenleri duman geçirmez, basınca dayanıklı kapılarla korunmalıdır.

• Yangın kapıları kendi kendine kapanmalı ve kilitlenmemelidir.

6. Yangın Pompaları ve Su Deposu

Yüksek binalarda ve büyük hacimli tesislerde yangınla mücadelede yeterli suyun ve basıncın sağlanabilmesi için yangın pompaları ve özel yangın su depoları zorunludur.

• En az 30 dakika boyunca yeterli debiyi sağlayacak kapasitede olmalıdır.

• Dizel veya elektrikli pompalar kullanılabilir, yedek pompa sistemi olmalıdır.

• Yangın sistemi diğer kullanım suyu sisteminden ayrı tesis edilmelidir.

7. Duman Tahliye ve Basınçlandırma Sistemleri

Yangın anında en büyük tehlikelerden biri dumanın yayılmasıdır. Özellikle yüksek katlı binalarda dumanın merdiven boşluklarını doldurması kaçışı engeller. Bu yüzden:

• Asansör ve merdiven boşlukları pozitif basınçlandırma sistemleri ile korunmalıdır.

• Otopark gibi kapalı alanlarda duman tahliye fanları zorunludur.

• Sistem, otomatik dedektörlerle veya manuel olarak devreye girecek şekilde tasarlanmalıdır.

8. Yangın Otomasyon ve İzleme Sistemleri

Yüksek teknolojiye sahip binalarda yangın ekipmanlarının merkezi bir sistem üzerinden izlenmesi ve kontrol edilmesi, zamanla zorunlu hale gelmiştir.

• Algılama, ihbar, sprinkler, pompalar, fanlar ve acil yönlendirme sistemleri otomasyon sistemine entegre edilmelidir.

• Sistem, uzaktan izleme ve müdahale imkanı sunmalıdır.

Yangın Sistemleri Kurulurken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Sadece ekipman bulundurmak değil, bu ekipmanların doğru şekilde kurulması ve periyodik bakımının yapılması da yasa gereğidir. Kurulum ve kontrol sürecinde şu noktalara dikkat edilmelidir:

• Sistemler TS EN ve NFPA standartlarına uygun olmalıdır.

• Tüm tesisat belgeli uzman kişiler tarafından kurulmalı ve onaylanmalıdır.

• Yıllık kontroller, dolumlar ve testler kayıt altına alınmalıdır.

• Çalışanlara ve bina kullanıcılarına yangın tatbikatı ve eğitimi düzenli olarak verilmelidir.

AS-KAN Mühendislik Olarak Yangın Sistemlerinde Çözüm Ortağınız

AS-KAN MÜHENDİSLİK olarak, yangın sistemleri alanında projelendirme, danışmanlık, kurulum ve teknik servis hizmetleri sunuyoruz. Sunduğumuz çözümler:

• Mevzuata %100 uyumlu,

• Kaliteli ve sertifikalı ürünlerle desteklenmiş,

• Sahada uzman kadro tarafından yürütülmekte,

• Bina özelinde optimize edilmiş,

• Enerji verimli ve uzun ömürlüdür.

Yangın sistemleri yalnızca yasal zorunluluk değil, aynı zamanda insan hayatı ve iş sürekliliği için temel güvenlik unsurlarından biridir. Bu nedenle doğru ekipman seçimi ve mühendislik uygulaması hayati önemdedir.